Ang pagsasabatas ng wastong kaalaman sa kalusugan at ng pagpaplano ng pamilya ay matagal nang kinokontra ng Simbahang Katoliko. Pero kahit hindi sang-ayon ang simbahan ay sinasabi ng “Committee on appropriations chairman Rep. “Edcel C. Lagman (1st district, Albay) na isinusulong ng kanyang komiti at ng komiti para sa kalusugan, populasyon at pampamilyang relasyon(committee on health, population and family relations) at sinusuportahan ng animnapu’t pitong konggresista.
Nakapaloob sa isinusulong na batas na ito na dapat magkaroon ang mga taong nasa tamang edad ng tamang edukasyon ukol sa pagplano ng pamilya o “reproductive health”; kasama na rito ang tamang paggamit ng mga tinatawag na “contraceptives” na binibili ng mga ospital; ang gobyerno ay dapat magtanggap sa trabaho ng mga magpapanaganak na ang bilang ay isa sa bawat isang daan at limampung nanganganak sa isang taon; dapat ring malaman kung ilan ang mga namamatay sa panganganak.
Ang simbahang katoliko ay hindi sang-ayon sa batas na ito sapagkat para sa kanila ay isa lang itong paraang upang gawing legal ang sinasabing pagpapalaglag ng mga sanggol. Pero kahit ganito raw ay sinasabi naman ng mga nagsulat ng batas na ito ay hindi naman pinapayagan ang pagpapalaglag.
Para sa amin tama naman ang mga sinasabi sa isinusulong na batas na ito sapagkat ang natural na paraan ay hindi sapat upang pigilan ang dami ng taong nabubuntis. Hindi lahat ng babae ay pare pareho kaya maliban sa tinatawag na “abstinence” ang ibang paraan na natural tulad ng pagbibiliang sa kalendaryo kung kalian sinasabing hindi “fertile” ang isang babae ay maaring hindi maging epektibo sapagkat mahirap ito matantiya. Hindi naman pwedeng ipilit sa mga tao ang “abstinence” sapagkat hindi natin nababantayan ang bawat kilos nila. Ang maari na lamang gawin ay ang pagpagamit sa kanila ng mga kiontraseptibo upang mabawasan ang mga pagkakataon na may mabuntis.
Ligtas rin naman ang paggamit ng mga “contraceptives” ayon sa mga doctor. Ang mga kontraseptibong ito ay ang mga tinatawag na “pills”, “condom”, “IUD” at iba pa. ligtas raw ang paggamit ng mga ito tulad ng “pills” sapagkat maliban sa pagpigil sa pagigilng “fertile” ay marami pang ibang benepisyo ang makukuha ng babae tulad ng pagganda ng kutis. Pero kahit na hindi masamang gamitin ang mga ito ay dapat muna kumonsulta sa mga doctor nila ang mga babae upang malaman kung hiyang ang kanilang katawan sa ganitong mga gamot.
Praktikal lamang ang paggamit ng mga bagay na ito na nakasaad sa batas. Malaki ang maitutulong ng wastong pagpaplanong ito lalo na sa mga pamilya kung saan ang mga magulang ay konti lamang ang mga suweldo. Kung konti lamang ang kanilang mga anak ay mas mabibigyan nila ito ng magandang kinabukasan at mas masaganang pamumuhay. Kung marami nanam ang anak at konti lamang ang kinikita bawat buwan ay mas lalo silang maghihirap at mahihirapan silang maghanap ng makakain. Hindi tulad na kung kokonti lang ang anak ay mas malaki ang pagkakataong mapag-aral pa sila sa magagandang paaralan at maging maunlad na mamamayan ng ating bansa at malaki ang kanyang maitutulong bilang isang importanteng bahagi ng lipunan sa kinabukasan.
Maliban sa mga magagandang maidudulot nito sa mga pamilya, malaki rin ang maitutulong nito sa populasyon ng bansa. Kung liliit ang dami ng mga babaeng nanganganak ay mas liliit rin ang populasyon at hindi na tayo masisikipan sa ating bansa. Hindi na masyadong magkukulang sa mga likas na yaman sapagkat magkakaroon na ng mas malaking sukat ng lupa na mapagtataniman. Dahil dito baka mas gumanda ang ating ekonomiya.
Kahit na mabuti ang hangad ng simbahan sa kanilang pagtutol sa batas na ito ay may mga bagay rin naman na dapat nating isaalang-alang. Dapat tayong maging praktikal at isipin ang kalagayan ng bawat pamilya at ng ating bansa ngayon. Kung aasa lamang tayo sa mga natural na pamamaraan ay hindi tayo makakasiguro sa ating kalagayan. Hindi naman natin pwedeng pagsabihan ang lahat ng tao sa bawat sulok ng ating bansa at hindi natin silang lahat pwedeng pilitin o diktahan ang bawat kilos. Ang dapat na lamang gawin ay siguraduhin na ano man ang mangyari sa mga tao ay panatilihin silang ligtas.
-_HiYuM_-;)
Linggo, Agosto 17, 2008
Reproductive health bill 2008- -Ano nga ba ang pakinabang?? Tama ba ang nilalaman?? -
Oo o Hindi?
Nagugulumihanan ako nang hapong iyon nang kami ay tanungin ng aming guro ng ganito, “Magagawa ba ninyong ipagpalit ang kinagisnan niyong buhay ngayon para maranasan ang klase ng buhay noong mga panahon ng mga kastila?”. Maraming bagay ang sumagi sa aking isipan.
Ang una kong sinagot ay “OO”. Kung mabibigyan man ako ng pagkakataong maranasan ang buhay noon, bakit hindi di’ba? Maaaring matuto pa ako ng mas maraming Espanyol na salita,hindi lang puro uno,dos,tres. Makapagsusuot pa ako ng mga magagarang kasuotan na hindi lang basta-basta katulad ng isang telang pinunit-punit para gawing “shorts”. Makakasakay rin ako sa mga de-kabayong kalesa na hindi nababahala sa maiitim na usok na ibinubuga ng mga dyip ngayon at ikinatatakot ng mga nagdadalaga at nagbibinata dahil sa tutubuan raw sila ng tagihawat dahil sa alikabok. Kung “time-machine” man ang gagamitin ay magdadala pa ako ng camera para manguha ng litrato kasama ang mga gwardiya sibil para maging “souvenir”.
Sa unang malas ay kataka-takang may taong nais pang bumalik sa nakaraan lalo na sa panahon ng mga Espanyol. Katakut-takot na mga kaganapan ang pumapasok sa aking isipan . Ngunit kung ang mga taga-unang panahon ang tatanungin, batid kong mas gugustuhin nilang manatili sa kanilang panahon at makipaglaban para sa kalayaan dahil kahit papaano, sila ay naging mga buhanging naging sangkap sa pagbuo ng bayan at hindi naging puwing na nakapinsala sa tanan. Ang mga puwing na ito ay ang mga taong hindi na nga nakatutulong sa bayan ay nagagawa pang magsamantala sa kanilang katungkulan; mga Pilipinong nakikipagsabwatan sa mga dayuhan para sa ikapaririwara ng sambayanan; at mga Pilipinong may isipang-alipin tungkol sa sariling kalinangan, sa sariling wika, sa pagka-Pilipino.
Ngunit napakahirap ng buhay noong unang panahon. Kailangan pa nilang makipaglaban para sa kalayaan, para sa kagustuhan nilang mabuhay. Takot ang nadarama ng bawat tao noon, na maaaring sa gitna ng gabi ay putulin ng dilim ang kanilang mga hininga, takot dahil sa ang ilang miyembro ng kanilang pamilya ay naroon at nakikibaka. Ang bayan ay uhaw sa kalayaan at sa isang pamahalaang may mabuting adhikain para sa bayan. Kung ang lahat ng ito lang ang aking makikita ay hindi ko na gugustuhin pang bumalik sa nakaraan. Ang kalayaang aking tinatamasa ngayon (kung matatawag ba itong tunay na kalayaan), ay sapat nang dahilan para ako ay manatili. Tingin ko ay masyadong mahina at matatakutin ang mga tao ngayon na hindi makakaya maski isang gabing pananatili kasama ang sinaunang Pilipino.
Hindi. Hindi ko nanaising bumalik pa sa panahong iyon.
- “Baysay”
Pagtutol Ng Pilipino: Isang Hamon sa mga Mananakop
Sa unang yugto pa lamang ng pananakop ay mayroon ng isang dakilang tao na nagpamalas ng kabayanihan upang iligtas ang bayan sa tiyak na kapahamakan. Ito’y si Lakandula ng Kamaynilaan at dito sesentro ang aking artikulo tungkol sa pagtanggi ng mga Pilipino na mapasakamy ng mapagsamantalang mananakop.
Si Rajah Lakandula ay isa sa tatlong Muslim na namuno sa Kamaynilaan bago dumating sina Martin de Goiti at Juan Salcedo. Nang dumating ang nasabing mananakop ay naging mabait siya sa mga ito at tinuring pa nga niyang mga kaibigan. Dahil sa katapatan niya sa mga Kastila ay Binigyan siya ng pribelihiyo na hindi magbayad ng buwis gayundin ang susunod niyang henerasyon. Ngunit ng lumaon ay hindi ito tumupad sa usapan kaya napilitan siyang lumaban. Sinalakay niya ang mga Kastila ngunit namagitan dito si Salcedo. Kaya mula noon ay hindi na talaga siya pinagbayad ng buwis.
Ngunit ang pagsalakay na iyon ay may mas malalin pang dahilan. Isang lihim na kapisanan ang itinatag noong 1587 at tinawag itong Katipunan at si Magat Salamat ang pinuno. Ang ilan sa mga kasapi nito ay sina Agustin de Legazpi, Juan Banal, Martin Panga, Pedro Balingit, Juan Basi at Felipe Salonga. Napakalawak ng sakop ng kapangyarihan ng Katipunan na umabot pa hanggang Kuyo at Borneo. Nakipagsabwatan din sila sa mga Kristyanong Hapon na sina Dionisio Fernandez at Juan Gayo na siyang magpapasok ng sandata buhat sa Hapon. Kung magtagumpay sila na magapi ang Kastila ay hihirangin si Agustin de Legazpi bilang bagon pinuno. Mahigit isang taon na pinagplanuhan ang pagbabangon ngunit ito’y isinumbing n g kapawa Pilipino na sina Amarlanggagi at Sumarabaw.. Paskatapos ay ipinautos ni Gobernador Heneral Santiago de Vera na ipadakip sina Salamat. Siya at ang iba(Agustin de Legazpi at ang dalawang Hapones ay ipinapatay at ang iba ay ipinatapon sa malayong pook.
Samakatuwid ay isa sa mga ipinakita ng mga Pilipino na tutol sila sa pagsakop ng mga dayuhan ay ang pag-aalsa. At sa bawat pahina ng kasaysayan ng Pilipinas, makikita natin na marami pa ang tutol at marami pa ang nag-alsa laban sa mga mananakop sa iba’t ibang lugar ng bansa.
Laban ng mga Moro: Panahon ng mga Espanyol hanggang sa Kasalukuyan
Noong taong 2001 ay sumulat si Prof. Nor P. Misuari sa “Secretary General ng United Nations” na si Sec. Gen. Kofi Annan. Sa unang bahagi ay nakasaad doon na simula lamang noong ika- 4 ng Hulyo 1946 hanggang sa kasalukuyan napasailalim ang mga Bangsamoro sa Republika ng Pilipinas dahil sa pagkakataong ito ay ang mga namumuno ay kapwa nila Malay. Ngunit, sa kasamaang palad ay hindi daw naging pantay ang trato sa kanila ng mga bago nilang pinuno. Dahil sa nakita nilang di- pantay na pamumuno ay dito na nagsimula ang mga rebelyong isinagawa ng mga Moro. Marami silang mga karahasang nagawa maipadama lamang sa gobyerno ang masidhi nilang pangangailangan ng ibang pamumuno.
Sa kasalukuyan, umiinit na naman ang isyu patungkol sa paghahangad ng iba sa mga kababayan nating mga Muslim ng hiwalay na Republika sa Republika ng Piliipinas na tinatawag nilang BangsaMoro Republic. Pilit pa rin nilang isinususulong ang katuparan ng matagal na nilang hangad na hiwalay na republika.
Ang gobyerno ng Pilipinas at ang MILF ay gumawa ng “Memorandum of Agreement” para malutas na ang isyung ito. Ang MOA na ito ay lalagdaan na sa darating na Martes, ika- 19 na Hulyo. Sa kasunduang ito ay mabibigyan na ng sariling pagkakakilanlan ang mga Moro na nakatira sa mga lugar ng Autonomous Region in Muslim Mindanao (Sulu, Maguindanao, Lanao del Sur, Tawi-Tawi, Basilan and Marawi City); mga munisipalidad ng Baloi, Munai, Nunungan, Pantar, Tagoloan at Tangkal sa Lanao del Norte; at daang- daang mga barangay sa mga probinsya ng Sultan Kudarat, Lanao del Norte at North Cotabato kasama na rin ang Palawan at Sulu. Kasama na rin sa kasunduang ito ang layuning maging matahimik na ang bansang Pilipinas at mawala na ng tuluyan ang mag gulong ito.
Tunay nga na noon pa sa panahon ng pananakop ng mga Kastila hanggang sa ngayon ay nagging matibay na ang panindigan ng mga Moro ng isang malayang lipunan. Sa pagkakataong ito ay masasabi kong kahanga- kahanga sila!!! Sana nga’y kung nararapat mang bigyan sila ng sariling Republika ay makamit na nila ito.
- Aram-
† KATOLISISMO: PAGSIBOL NG MAKABAYANG NASYONALISMO †
“Ang pamahalaan ng Kastila sa Pilipinas ay nagdulot ng mga pagbabago sa pamumuhay ng mga Pilipino. Mula sa sistema ng pamahalaan hanggang sa paraan ng pananampalataya, nadama ng bansa ang impluwensyang Kastila”
Iba-iba ang reaksiyon ng mga sinaunang Pilipino sa pagdating ng mga Espanyol. Dahil sa pagiging magiliw ng mga Pilipino sa mga panauhin at pagtitiwala sa kapwa ay ipinakita nila ang kanilang pakikipagkasundo sa mga Kastila. Napakaraming mga patakarang kolonyal ang kanilang isinagawa para mas mapadali ang kanilang pananakop sa ating bansa. Mula sa patakarang pangkabuhayan, pamahalaan, edukasyon, ekonomiya at ang relihiyon. Marami ang tinanggap ng mga Pilipino mula sa Espanyol isa na nga rito ang Katolisismo.
Ang nasyonalismong Pilipino ay nagmula sa mga maliliit na pamayanang tinatawag na balangay o barangay. Gayon din ang nasyonalismo ng mamamayang Bangsa Moro. Sa pagdating ng mga Kastila noong Ika-16 na siglo, ang kapuluang ito ay pinananahan ng pamayanang Malay,bawat isa ay pinamumunuan ng isang datu o raha na namamahala ng batas at kanilang mga gawain. Mapaghangad sila sa kalayaan at nakahandang magbuwis ng buhay upang ipaglaban ito kung kinakailangan.
Ang unang paglalayag ay pinamunuan nga ni Ferdinand Magellan. Isa siyang Portugese pero siya ay naglalayag para sa pangalan ng Espanya. Siya ay dumating sa gitnang bahagi ng Kabisayaan dala-dala ang isang krus na sumisimbolo ng pagbabahagi nila ng kanilang paniniwala sa mga katutubo. Siya ay kumuha ng mga ari-arian, sa pangalan ni Haring Carlos I ng Espanya sa Samar, Leyte at Cebu na pinagsama sa iisang pangalang "Isla ni San Lazaro." Masaya siyang nakipag-ugnayan sa ilang mga lokal na datu. Nagdaos pa sila ng tradisyonal na sandugo kung saan pinalalabas ang dugo sa braso, inihahalo sa tubig o alak at iniinom nilang magkasama. At higit sa lahat nakumbinsi pa ni Magellan si Humabon na maging Kristiyano.
Nang ipakilala nila ang Katolisismo sa mga Pilipino, marami ang naakit na magpabinyag dito. Sinasabing malaki ang bahaging ginagampanan ng relihiyon sa pagsibol at pag-unlad ng nasyonalismong Pilipino noong Panahon ng Kastila. Naging isa itong matinding sandigan ng pagkakabuklod-buklod ng mga mamamayan kahit na meron paring tumutol dito. Ang Patakarang Pangrelihiyon siguro ang pinaka-epektibong paraan na kanilang ginamit para sa kolonisasyon. Maganda rin naman ang naging epekto nito dahil ayon sa Paniniwalang Katolisismo, ginagalang ng mga bata ang mga matatanda. Ito ang nag-enganyo sa konbersyon dahil noong panahong iyon ay hindi iginagalang ng mga bata ang matatanda dahil wala na silang magagawang mabuti sa tribu. Ang mga kabataan ang nag-uutos sa mga matanda. Nagpakita ito ng isang mahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas. Nagtagumpay sng Kastila sa pamamagitan ng pagdadala ng bagong kultura na nagpapahalaga sa dignidad ng tao.
Magkaugnay ang Simbahan at Estado noong panahon ng Kastila. Naging responsibilidad ng estado ang mga establishimentong pang-relihiyon. Isa sa mga naging layunin ng Espanya sa kolonyalisasyon ng Pilipinas ay ang pagbibinyag ng mga tribu sa Kristiyanismo. Ang pagpapalit ng relihiyon ay naganap dahil sa kawalan ng ibang maayos na relihiyon, maliban sa Islam, na laganap sa Timog. Ang mga seremonya ng simbahan ay naging bantog, na naging dahilan upang mapasama ang iba't ibang pista sa tradisyong Pilipino.
Marami rin naming iba pang mga patakaran ang ginamit at inilunsad ng mga Kastila pero ang Relihiyon ang naging may pinakamahalagang kontribusyon sa bansa. Maliban sa relihiyon, nabuksan ang Pilipinas sa Pandaigdigang Kalakalan na nagdulot ng pag-unlad ng komersyo sa bansa. Nagkaroon ng mga “middle classes”, napaunlad pa ang Transportasyon at Komunikasyon at umunlad ang ekonomiya ng bansa. Nagkaroon rin ng iba pang mga patakaran pero naging sanhi lamang ito ng katiwalian at pagiging makasarili. Ang mga Patakarang Pangkabuhayan tulad ng Polo y Servicios, Bandala, Kalakalang Galyon, Obras Pias at Real Compania de Filipinas. Meron din namang naitulong ang mga ito ngunit habang tumatagal ay naging masama rin ang kinalabasan nito. Ang mga Kastila na lamang ang nakikinabang sa lahat. Marami ding naging mga tiwaling Prayle at iba pang pagpapahirap na nagbunsod sa mga katutubo na mag-alsa.
Malaki ang naging pagbabago sa Kabihasnan ng mga Sinaunang Pilipino nang tanggapin nila ang Katolisismo. Sinasabing naging matagumpay ito dahil sa mga sumusunod: (1) ang misa ng pagibibinyag, na nagdulot ng paggamit natin ng banal na tubig (holy water) na magpasahanggang ngayon ay isinasagawa parin. (2) ang “reduccion” at “plaza complex”, na sinasabi na ang mga mamamayan ay kinakailangang magtayo ng bahay malapit sa simbahan na maririnig nila ang tunog ng kampana. Dahil dito ang simbahan at ang plaza ang naging sentro ng mga pangayayari ng mga katutubo mula sa kanilang pagkabuhayan hanggang sa kanilang pagkamatay. (3) Ang pag-aaral ng mga pari sa katutubong wika ng mga Pilipinong kanilang bibinyagan. (4) at ang pagkawala ng pagiging “animistic” ng mga Pilipino. Nagkaroon tayo ng mga Pista at iba pang mga tradisyon at lalo na ang kahalagahan n gating bibliya.
Ang Katolisismo ang nagbunsod sa atin na maging nasyonalismo kaya malaki ang ang naging kontribusyon ng mga Espanyol sa ating bansa. Ito ang naging tanda ng paggalang sa mga lolo at lola na tinatawag nila noong “compadrazgo”, na nagdidiwang ng pag-iisa ng dalawang pamilya sa kasal. Malaki ang naging epekto nito na hanggang ay nadala natin at namana natin sa ating mga ninuno. Ang pagpapatayo ng mga Simbahan at mga paaralan ay naging isa ring layunin ng mga Kastila. Kaya ang ilan mga paralaan at mga unibersidad ngayon ay mula pa sa panahon ng Kastila tulad nga ng “Unibersidad ng Santo Tomas”. Kahit may mga iba paring tumutol ay nagtagumpay parin ito. Hindi maikakaila ang matagumpay na paglaban ng mga Muslim sa mga Kastila.
Likas na sa atin ang pagiging maka-diyos dahil na nga sa ating paniniwalang minana sa ating mga ninuno. Marami na tayong pinagdaanan na sumubok sa ating pagiging nasyonalismo at pagmamahal sa bayan. Bago pa man dumating ang Panahong Kolonyal ay may sarili na tayong layunin at ito ay ang paghahangad ng kalayaan na nararapat sa atin at isang pamahalaan na kikilala sa ating karapatan at mamahala ayon sa kagustuhan ng mga mamamayan. Huwag sana nating sayangin ang mga buhay na naibuwis ng ating mga ninuno. Meron pang mga problema ang darating sa ating bansa at kasalukuyan ay ating dinadanas. Ngunit dumating man ang Panahon ng Kadahupan, tayo ay magsama-sama: iisang dugo, iisang paniniwala, iisang mithiin, iisang bandila, iisang bayan at higit sa lahat iisang Diyos.
ﭗﺾtigamanﭗﺾ
